Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ
Το Δερβένι είναι η έδρα του δήμου Ευρωστίνης του νομού Κορινθίας.
Ευρίσκεται στο ΒΔ άκρο του νομού Κορινθίας, στα όρια των νομών Κορινθίας και Αχαΐας.
Απέχει από την Αθήνα 140 και από την Πάτρα 70 χιλ. Είναι παραθαλάσσια κωμόπολη με 1514 κατοίκους, κατά την απογραφή του 2001.
Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του Δερβενίου είναι 38ο 08΄ 00΄΄ Β και 22ο 25΄ 27΄΄ Ε.
Το όνομα Δερβένι προέρχεται από το τούρκικο derven που σημαίνει στενό πέρασμα επειδή έχει κτιστεί σε μία στενή λουρίδα εκτάσεως μεταξύ βουνού και θάλασσας.
Εις το παρελθόν είχε μετονομασθεί το 1928 σε Στενόπορον, το 1929 σε Ακταίον, και το 1933 επανήλθε το Δερβένι.
Το Δερβένι είναι νέα σχετικά κωμόπολη και δημιουργήθηκε από κατοίκους της γειτονικής Ζάχολης κατά το πλείστον, μεταξύ του 1861 και του 1865.
Αυτό απορρέει εκ του γεγονότος ότι στην απογραφή του 1851 δεν αναφέρονται κάτοικοι Δερβενίου, ενώ στο 1866 το Δερβένι αναφέρεται ότι είχε διατελέσει έδρα του τ. δήμου Ευρωστίνης από το Νοέμβριο μέχρι το Μάρτιο.
Μέχρι τότε στο Δερβένι υπήρχαν μερικές καλύβες που εξυπηρετούσαν τους αγρότες στις καλλιέργιες κορινθιακής σταφίδας, αμπελιών και ελαιοστασίων.
Οι λόγοι που οι κάτοικοι της Ζάχολης αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τα ορεινά και να κινηθούν προς την παραλία ήταν:
1. Η σταθεροποίηση του ελληνικού κράτους που τους παρείχε την ασφάλεια να βρίσκονται στην παραλιακή ζώνη, κοντά στις περιουσίες που είχαν δημιουργήσει, εσπεριδοειδή, αχλαδιές, βερικοκιές, αμπέλια, οι οποίες απαιτούσαν καθημερινή φροντίδα.
2. Η δημιουργία της σιδηροδρομικής. γραμμής το 1887 ήταν ένα επιπλέον κίνητρο διότι είχαν εύκολη πρόσβαση στα μεγάλα αστικά κέντρα.
3. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν αργότερα με τη λειτουργία του λιγνιτωρυχείου στη περιοχή Μαύρα Λιθάρια .
Εργατικοί καθώς ήσαν οι Ζαχολίτες πέτυχαν γρήγορη ανάπτυξη του Δερβενίου με αποκορύφωμα την περίοδο 1923 έως 1940 που το Δερβένι γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή του στο εμπόριο τις τέχνες και τις επιστήμες
